Вяртаючыся да падзей мінулых гадоў, Арут не можа стрымаць слёз: настолькі моцныя перажыванні і радасць ад таго, што цяпер ён зможа пакланіцца магіле сваяка і ўскласці на яе кветкі. У Гродне падзяліць з ім гэты трагічны і адначасова радасны дзень прыехала жонка Вольга Карпаўна. - Бацька назваў мяне Арутом у гонар свайго брата, - распавядае Арут Варваштян.
- Весці пра тое, што дзядзька загінуў у перасыльным лагеры шталаг 324 ў Гродне, да нас дайшлі ў сярэдзіне 50-х гадоў. Пра гэта паведаміў зямляк - у гады вайны ён разам з дзядзькам апынуўся ў палоне. Тады я яшчэ не ведаў, як шукаць і што мне па сілах будзе гэта зрабіць самому. Аднак думка аб зніклым сваяку не давала спакою. Пяць гадоў таму Арут ўшчыльную заняўся пошукамі. На адпраўлены запыт у дрэздэнскі Цэнтр дакументацыі пры аб'яднанні "Саксонскія мемарыялы" прыйшоў абнадзейлівы адказ. Варваштяны атрымалі карту ваеннапалоннага - дакумент, які пацвярджае, што іх сваяк Аруцюнаў Варваштян быў узяты ў палон у Ельні ў кастрычніку 1941 года. Загінуў салдат у лютым 1942 года ў Гродне ў перасыльным лагеры шталаг 323. Наступны крок - ліст у 52-ы асобны спецыялізаваны пошукавы батальён Міністэрства абароны Беларусі. І адказ: Аруцюнаў Варваштян пахаваны ў брацкай магіле ў мемарыяльным комплексе на могілках Аульс.
- Радасная навіна ў дом прыйшла напярэдадні Дня Перамогі. Я плакаў і скакаў ад радасці. Тады яшчэ быў жывы мой бацька. Гэтая вестка і яго кранула да слёз, - успамінае госць з Сочы і дадае, што ў сям'і ўсе любілі старэйшага сына Арута. Ён быў не толькі добрым сынам і надзейным абаронцам для малодшага брата Георгія, але і выдатным наезнікам - як улітай сядзеў у сядле, ліха ўмеў кіравацца з коньмі. У 40-м яго, дзевятнадцацігадовага хлопца, прызвалі ў армію, у 41-м - на фронт. У складзе 309-й стралковай дывізіі 955-га стралковага палка першы бой прыняў у Ельні, дзе быў узяты ў палон. У памяць пра дзядзьку, а таксама з імкнення і іншым людзям даць магчымасць разгадаць белыя плямы ў біяграфіі іх сем'яў Арут Варваштян - кіроўца з Сочы - сур'езна заняўся пошукавай працай і ўжо шматлікім дапамог даведацца, дзе пахаваны іх сваякі, якія загінулі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Салдацкія лёсу цяпер цесна сплецены з яго ўласнай лёсам. Нярэдка, кажа Арут Рыгоравіч, сняцца ваенныя баталіі, дзе сам ён неміласэрна граміць ворага, - так адбіваецца шматгадовая занятасць пошукавай працай. Ён чуў сотні ўдзячных "дзякуй" з розных куткоў былога СССР ад сваякоў зніклых без вестак байцоў і будзе працягваць пошукавую працу, пакуль ёсць сілы.
- Пошукам займаюся каля пяці гадоў, працую па сваёй методыцы: шукаю не ў зямлі, а ў ваенна-медыцынскіх, ваенна-марскіх архівах. Калі атрымоўваецца ўсталяваць лёс салдата, шукаю сваякоў. Кожны знойдзены салдат - асабістая радасць, - кажа Арут Рыгоравіч. У Гродне Арут Варваштян прыехаў не з пустымі рукамі. Працуючы ў архівах, здолеў усталяваць каля дзвюх тысяч прозвішчаў байцоў - ураджэнцаў Гродна, якія загінулі ў Сочы і ваколіцах у гады вайны.
Даведачна: Лагер для ваеннапалонных байцоў шталаг 324 (у некаторых крыніцах згадваецца, як шталаг 323) фармаваўся ў 1939 годзе ў польскім Острув-Мазавецкі. У 1941 году ваеннапалонных перавялі пад Гродна і размясцілі ў раёне вёскі Ласосна. Ваеннапалонныя лагера 324 знаходзіліся таксама і ў самым Гродне ў казармах на вуліцы Чырвонаармейскай. Памірае ў казармах байцоў хавалі на вуліцы Прыгараднай ў равах даўжынёй. Пасля вайны астанкі салдат перапахавалі на агульнавайсковым могілках на вуліцы Белуша. Лічыцца, што ў шталагу загінула каля 18 тысяч ваеннапалонных. Астанкі салдат, якія загінулі ў шталагу 324, пахаваныя ў мемарыяльным комплексе на гарадскіх могілках Аульс. Зараз там каля пяці тысяч салдат, устаноўленыя імёны амаль 3 тысяч байцоў.